o nurun da menbaü’l-envarın nuriyle muttasıl olduğuna vâkıf olduğun zaman anlarsın ki; kalıbını ışıklandıran, kalbini tenvir eden ancak leyl ve neharı birbirine kalbeden Fâtır-ı Hakîm’dir.

   Ve keza, senin vücudunun zuhur ve vuzuhca Hâlikın vücuduna nisbeti, Hâlikın vücuduna delâlet edenlerin nisbeti gibidir. Çünkü, sen, bir vecihle kendi vücuduna delâlet ediyorsun. Amma Hâlikın vücuduna, bütün mevcudat, bütün zerratıyla delâlet ediyor. Öyle ise Onun vücudu senin vücudundan âlemin zerratı adedince zuhur dereceleri vardır.

   Ve keza, seni nefsini sevmeye sevkeden esbab:

   1- Bütün lezzetlerin mahzeni nefstir;

   2- Vücudun merkezi ve menfaatin madeni nefstir;

   3- İnsana en karib –yakın– nefstir, diyorsun. Pekâlâ. Fakat, o fani lezzetlere mukabil, lezaiz-i bakiyeyi veren Hâlikı daha ziyade ubudiyetle sevmek lâzım değil midir? Nefs vücuda merkez olduğundan muhabbete lâyık ise, o vücudu icad eden ve o vücudun kayyumu olan Hâlik daha fazla muhabbete, ubudiyete müstahak olmaz mı? Nefsin maden-i menfaat ve en yakın olduğu, sebeb-i muhabbet olursa, bütün hayırlar, rızıklar elinde bulunan ve o nefsi yaratan Nafi’, Baki ve daha karib olan, daha ziyade muhabbete lâyık değil midir? Binaenaleyh, bütün mevcudata inkısam eden muhabbetleri cem ve muhabbetin ile beraber mahbub-u hakiki olan Fâtır-ı Hakîme ihda etmek lâzımdır.

   İ’lem eyyühe’l-aziz! Senin önünde çok korkunç, büyük meseleler vardır ki, insanı ihtiyata, ihtimama mecbur eder.

   Birisi: Ölümdür ki, insanı dünyadan ve bütün sevgililerinden ayıran bir ayrılmaktır.

   İkincisi: Dehşetli, korkulu ebed memleketine yolculuktur.

   Üçüncüsü: Ömür az, sefer uzun, yol tedariki yok, kuvvet ve kudret yok, acz-i mutlak gibi elîm elemlere maruz kalmaktır. Öyle ise, bu gaflet ve nisyan nedir? Devekuşu gibi başını nisyan kumuna sokar, gözüne gaflet gözlüğünü takarsın ki, Allah seni görmesin veya sen Onu görmeyesin. Ne vakte kadar zâilat-ı faniyeye ihtimam ve bâkiyat-ı daimeden tegafül edeceksin?