Kitaplar
İşarat'ül-İ'caz

   Tahkiki ifade eden   اِنَّ   dahil olduğu hükmün sabit ve sarsılmaz hakikatlerden olduğuna delâlet ettiği gibi, meselenin azametini ve vüs’atini ve dikkatini ve nev-i beşerin bu gibi meselelerde âciz, zayıf ve kasir olduğunu remzen gösteriyor. Çünkü, bu gibi yakînî meselelerde tereddüdü intac eden ancak vehimlerdir. Vehimleri tevlid eden zaafiyet, acz, kusurdur. Bunlar ise insanın tıynetiyle yoğrulmuş sıfatlardır.

     اَللّٰهُ   lâfza-i Celâlinin burada sarahaten zikr edilmesi, bu cümledeki hükmü isbat eden delile işarettir. Çünkü bütün mevcudat taht-ı tasarrufunda ve daire-i şümulünde bulunan kudret, sair sıfatlar gibi, uluhiyetin lâzımesidir.

   عَلٰى   kelimesinden anlaşılır ki, ademden eşyayı çıkaran kudret, o eşyayı mühmel ve başıboş bırakmaz. Ancak hikmetin murakabesi ve nezareti altında terbiye eder ve ettirir. 

   كُلِّ   edatından anlaşılır ki, esbabın bütün eserleri ve hasıl-ı bilmasdar denilen ef’al-i ihtiyariyeye terettüb eden eserler, tamamen kudrete bağlıdır. Mevcuda ve mevcudata “şey” ve “eşya” denilmesi, meşiet-i ilâhiyenin taallûkundan neş’et ettiğine nazaran   شَىْءٍ   tabirinden anlaşılır ki, eşya vücuda geldikten sonra da Sâni’den alâkası kesilmez. Vücudun tekerrüründen ibaret olan bekaları için daima Sâni’e muhtaçtırlar.

   قَاديِرٌ   kelimesine bedel, sübut ve devamı ifade eden   قَدِيرٌ   sigasından anlaşılır ki, kudret makdurat nisbetinde olmayıp kudretin daire-i tasarrufu pek geniştir. Hem, kudret zatiyedir; tegayyürü kabul etmez. Hem aynı zamanda kudret lâzımedir; ziyade ve noksan olmaz. Hem kudret; Rezzak, Gaffar, Muhyi, Mümit gibi sıfât-ı fiiliyenin mercii ve mizanıdır.

Hata Bildirim Formu
Sayfalar
123456789101112131415161718192021222324252627282930313233343536373839404142434445464748495051525354555657585960616263646566676869707172737475767778798081828384858687888990919293949596979899100101102103104105106107108109110111112113114115116117118119120121122123124125126127128129130131132133134135136137138139140141142143144145146147148149150151152153154155156157158159160161162163164165166167168169170171172173174175176177178179180181182183184185186187188189190191192193194195196197198199200201202203204205206207208209210211212213214215216217218219220221222223224225226227228229230231232233234235236237238239240241242243244245246247248249250251252253254255256257258259260261262263264265266267268269270271272273274275276277278279280281282283284285286287288289290291292293294295296297298299300301302303304305306307308309310
Fihrist
Lügat