Şimdi üçüncü vazifeye geldik. Yani bu ayetin ihtiva ettiği cümlelerin heyetlerinden bahsedeceğiz.

  Evvelâ bunu bilmek lâzımdır ki: Kur’an-ı Kerim’in ayetleri ve ayetlerin cümleleri ve bu cümlelerin heyetleri, saniye, dakika, saatleri sayan saatin milleri gibidirler. Millerin her ikincisi birincisine yardım ettiği gibi; bir ayet bir maksadı takip ettiği zaman, cümleleri de o maksadın etrafında dolaşırlar. Cümlelerin heyetleri dahi, cümlelerin izini takip ediyorlar. Vaziyetleri öyle bir noktaya gelir ki, hâlleri, lisan-ı hâl ile şu beyti okuyor:

عِبَارَاتُنَا شَتّٰى وَحُسْنُكَ وَاحِدٌ  *  وَكُلٌّ اِلٰى ذَاكَ الْجَمَالِ يُشِيرُ

   Yani, “Söylediğimiz sözler ayrı ayrı ise de, senin hüsnün birdir. Bütün sözlerimiz o hüsn-ü cemale işaret ediyorlar.”

   Bunun içindir ki, Kur’an-ı Kerim’in selâseti ve yüksek belâgatı ve nakşındaki inceliği tabaka-i i’caza vasıl olmuştur.

اِنَّ اللّٰهَ لاَ يَسْتَحْيِىۤ اَنْ يَضْرِبَ مَثَلاً مَا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا

   Bu cümledeki kelimelerin nüktelerinden bahsedeceğiz.

    اِنَّ   kelimesi, hem hükmün hakikate bağlı olduğuna, hem hükümde vaki olan tereddüt ve inkârların def’ine delâlet eder. Öyle ise, bu   اِنَّ   ayetin başında zikredilen müteselsil tereddütlere işarettir.

    اَللّٰهُ   kelimesi, bundan önce zikredilen Cenab-ı Hak ile mümkinat arasında yaptıkları kıyastaki hatayı, zihnin gözüne sokuyor. Yani, “Nasıl Allah diyorsunuz ve nasıl Allah’ı mümkinata kıyas ediyorsunuz; Allah ünvanını taşıyan Zat, mümkinata kıyas edilebilir mi?

 Sual: (  لاَ يَسْتَحْيِى  ) Hayâ, nefsin sıkılmasıyla yüzde peyda olan kızartıdan ibaret olduğundan, Cenab-ı Hak hakkında bu kelimenin kullanılması muhaldir;