bide hîskirin heye ku, di dereceya ku yek jiyana xwe feda bike wê rêzgirtinê û wê merhemetê bi pêş de dibe. Dayik, ji ber wê zewq û mukafa ku ji şefqeta zarok bi dest xistî, tê derecek wisa ku heyata xwe di rêya wê merhemetê de feda dike. Mirîşkek ji boyî ku çêlika xwe rizgar bike, êrîşî şêrî dike. Eva hanê, di almema heywanan de ji vê heqîqetê re mînakek e. Naxwe di merhemet û hurmetê de xelateke pêşîn (mu‘ecel) heye; mirovên hîmetbilind û alîcenab wêya hîs dikin ku rewşeke lehengane didin xwe.
Hem wek mînak, di hirs û îsrafê de cezayekî wisa heye ku, cezayekî bişekwa, bimeraq û manewî û qelbî mirovî sersem dike. Û di çavnebarî û dexesiyê de cezakî wisa yê pêşîn (mu‘ecel) heye ku ew çavnebarî yê çavnebar bixwe dişewitîne. Hem di tewekul û qenaetê de mûkafateke wisa heye ku ew sewaba pêşîn a bilezet, bela û elema xizanî û hewcedariyan tune dike.
Hem wek mînak di quretî û kibrê de barekî wisa giran heye ku ew merivê qure ji her kesî hurmetê dixwaze û ji ber wê daxwazê îstîsqalê dibîne, lewma her tim ezabê dikêşe. Erê giramî tê dayîn, lê nayê xwestin. Hem wek mînak, di nefsbiçûkî û di terka enaniyetê de mûkafateke wisa heye ku xwediyê xwe ji barekî giran û ji ecibandineke sar xilas dike.
Hem wek mînak, di sûuzen û sûut-te’wîlê de li vê dinyayê cezakî pêşîn (mu‘ecel) heye. Li gor dustûra men deqqe, duqqe’yê kesê sûuzenê bike wê bi sûuzenê re rû bi rû bimîne. Yê hereketên birayê xwe yên bawermend sûê te’wîl bike, di demeke nêzîk de wê hereketên wî jî bi sûê te’wîlê re rû bi rû bimîne, wê cezayê xwe bikêşe.
Wekî vê, exlaqê xweş û yê xerab hemû divê li gorî van mîqyasan bêne pîvandin. Ez ji rehmeta îlahî hêvî dikim ku zatên ku vî zemanî tama î‘caza manewî ya Qur’anê ya ji Rîsaleê Nûrê tezahur bûyî seh kirî, dê van tamên manewî hîs bikin; mûbtelayê exlaqê ne xweş nabin, înşellah.
* * *
