îlahî ji teyrên guşt-xwer yên mîna eylo ku di şûna karmendên tenduristiyê yên rûyê erdê de ne û erkedarê rakirina termên ajalên kûvî ne dide zanîn û (ew wan) peyda dikin.
Hem ferxika mêşhingiva ku nû Xwedê dayî (hatî dinyayê); tevî ku temenê wê rojek e, mesafeya rojekê dûr li hewa difire, (paşê jî) bêyî ku şopa xwe wenda bike, bi wê ajotina (sewqa) qederê û bi îlhama wî ajokerî (saîqe) vedigere, dikeve hêlîna xwe. Heta, gelek caran hatiye serê her kesî ku, dema behsa mirovekî tê kirin, ji nişka ve û bi awayekî ku neyê texmînkirin ew meriv tê. Heta, di Kurdî de bûye derbûmesele:
نَاڤِ گُرْبِينَه پَالاَنْدَارْ لِى وَرِينَه
Ango dema te behsa gur kir, gurzî amade bike, lêxe; lewra gur têt.” Nexwe (ev tê wê wateyê ku) letîfeya rebbanî bi hesta beriya çêbûnê (hisê qeblel-wuqû’), hatina wî merivî bi kurtî hîs dike. Bes ji ber ku hişmediya aqil vêya dorpêç nake (ranagire); neku bi qesdî, bêyî îrade wî ber bi behsêkirina wê ve diajo. Ehlê ferasetê beyan dikin ku carînan mîna kerametê tên. Heta demekê di min de ev cûre hestiyarî zêde bû. Min xwest ku ez vê rewşê têxim di nav dîstûrekê, bes min layiq nedît û min nekarî bikim. Bes ev hesta beriya çêbûnê (hisê qeblel-wuqû’) di mirovên salih de gelek zêde derdikeve meydanê, nîşaneyên di awayê kerametê de destnîşan dikin.
Vaye, ji hemû ewamê (xelkê nexwenda) re jî gihîştina çeşîdeke welîbûnê heye ku, di xewna rast de mîna weliyan tiştên xeybî û yên di paşerojê de (biqewimin) dibînin. Belê, wek çawa xew ji ewamê re, ji aliyê xewna rast ve di şûna mertebeyeke welayetê de ye; eynen welê jî ji her kesî re seyrangeha sînemayeke rebbanî ya gelek xweş û ewreng e. Bes, yê xûy-spehî, spehî dihizrîne. Yê spehî bihizrîne lewheyên spehî dibîne. Yê xûyê wî xirab be, ji ber ku hizra xirab dike, lewheyên xirab dibîne. Hem (ew xew û xewn) ji her kesî re pencereyeke wusa ye ku di alema şehadetê de li alema xeybê dinêre. Hem ji mirovên girêdayî (muqeyed, yê mecbûr e ku li derekê be) û fanî re meydaneke bêsînor û mezherê texlîteke beqayê û temaşegehek ku di şûna dema derbasbûyî, dema paşerojê û dema niha de ye. Hem vêsîngeha (wan) candarên ku di bin berpirsiyariyên jiyanê de pelçiqîn û êşê dikişînin e. Vaye ji ber van razan e ku Qur’ana Hekîm bi ayetên mîn
وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًا
bi girîngî waneya rasteqîniya xewê dide.
