Hem welatê Firengîstanê daîreya mezinatiya (şewketa) Îsewîtiyê ye. Ji ber ku ne hawireke wusa ye ku wateyên têgînên şer’î û mefhûmên peyvên pîroz bi lîsanê hal werin telqînkirin û werin hîskirin e ji bêgavî wateyên pîroz tercîhî lefzên muqedes hatiye kirin; ji boyî wateyê lefz hatine terikandin, ehwenûşşer hatiye neqandin. Lêbelê li diyarê Îslamê hawîr wateya kurt ya wan peyvên pîroz bi lîsanê hal ji ehlê Îslamê re ders dide. Kevneşopiya Îslamê û dîroka Îslamî û hemû nîşaneyên Îslamê û guftûgoyên ehlê Îslamê yên derbarê erkanê Îslamiyetê de wateyên kurt yên wan peyvên pîroz her û her telqînî ehlê îmanê dikin. Heta, ji bilî perestgeh û medreseyên olî yên vî welatê, kêlên goristanan jî her yek ji wan di şûna telqînker û mamosteyekî de ne ku wan wateyên pîroz li bîra ehlê îmanê tînin. Gelo ew kesê ku dibêje ew misilman e, ji bo berjewendiyeke dinyayê, di rojekê da pêncî peyvên zimanê Fîrengî elimîn; lêbelê xwe neelimîne wan peyvên pîroz yên mîna Subhanellah û Elhemdulîllah û Laîlahe îllellah û Ellahû Ekber ku di pêncî salan de û her roj pêncî carî dubare dike, ma qey pêncî caran ji heywanî adîtir/nizmtir nabe. Seba xatira heywanên holê ev peyvên pîroz nayên wergerandin û nayên xirakirin û ji cihê wan nayên rakirin! Ku ew werin tehcîrkirin û guhertin tê wateya ku hemû kêlên goran bibin erd û ax; û ew miriyên di goran de, yên ji ber vê heqaretê diricifin miriyan bixe dijberê xwe.
Zanyarên xirab (ulema ye sû) yên li ber bayê bêolan ketîn ji bo ku xelkê bixapênin dibêjin ku: Îmamê E’zem wek dijberê îmamên din gotiye ku: “Eger hewceyî çêbibe, li welatên dûr, yên qet bi erebî nizanin, li gorî pileya hewceyiyê cewaz heye ku wergera bi Farîsî li dewsa Fatîheyê were xwendin.” Hemin welê ye, em jî hewce ne, em dikarin bi Tirkî bixwûnin.
Bersiv: Di hemberî vê fetwaya Îmamê E’zem de, di serî de îmamên herî girîng û duwanzdeh îmamên din yê mûctehîd dijê wê fetwayê fetwa dane. Şahrêya mezin ya alema Îslamê şahrêya wan hemû îmaman e. Beşa herî mezin ya umetê di şahrêya mezin de dikare here. Ew kesên (xelkê) ber bi şahrêyeke din ya taybet û teng ve diajon ew (xelkê) dibin delaletê.
Fetwaya Îmamê E’zem di pênc aliyan de taybet e:
Ya Ewil: Aidê yên li welatekî din yê ji navenda Îslamiyetê dûr e
Ya Duduyan: Li ser hewceyiya rastîn e
