Şer’in medeniyeti, şimdiki medeniyet.

   Esaslara dikkat et, âsarlara nazar et.

   Şimdiki medeniyet esasatı menfidir.

   Menfi olan beş esas ona temel, hem kıymet.

   Onlarla çarh kurulur. İşte nokta-i istinad: Hakka bedel kuvvettir.

   Kuvvet ise, şe’nidir tecavüz ve tearuz; bundan çıkar hıyanet.

   Hedef-i kasdı, fazilet bedeline hasis bir menfaattir.

   Menfaatın şe’nidir tezahüm ve tehasum; bundan çıkar cinayet.

   Hayattaki kanunu, teavün bedeline bir düstur-u cidaldir.

   Cidalin şe’ni budur, tenazu’ ve tedafü’.. bundan çıkar sefalet.

   Akvamların beyninde rabıta-i esası:

   Âharın zararına müntebih unsuriyet.

   Başkaları yutmakla beslenir alır kuvvet.

   Milliyet-i menfiye, unsuriyet, milliyet;

   şe’ni olur daima, böyle müdhiş tesadüm,

   böyle feci telâtum, bundan çıkar helâket.

   Beşincisi şudur ki: Cazibedar hizmeti; hevâ, hevesi teşci,

   teshil-i hevesatî, arzuları tatmin; bundan çıkar sefahet.

   O heva, hem heves, şe’ni budur daima:

   İnsanı memsuh eder, sîreti değiştirir.

   Manevi meshediyor, değişir insaniyet.

   Şu medenilerden çoğu, eğer içini dışına çevirirsen, görürsün:

   Başta maymunla tilki, yılanla ayı, hınzır sîreti olur suret.

   Gelir hayal karşına, postlarıyla tüyleri.

   İşte şununla görünür meydandaki âsârı.